Na przestrzeni lat zmniejszyła się śmiertelność związana z biegunką, a pomimo to pozostaje ona jedną z dziesięciu głównych przyczyn zgonów na świecie. Jest częstym problemem, ale trwa krótko i zazwyczaj ustępuje po zastosowaniu leczenia objawowego. Mówimy o niej, gdy w ciągu dnia występują trzy (lub więcej) luźne, wodniste wypróżnienia, związane zaburzonym transportem wody i elektrolitów w przewodzie pokarmowym. Głównym problemem, który może być następstwem biegunki, jest odwodnienie, przejawiające się początkowo utratą rozciągliwości skóry, rozdrażnieniem, bólem głowy i suchością w jamie ustnej [1-7].
Mikroflora jelitowa a biegunka
Zrównoważona mikroflora jelitowa odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, w tym w profilaktyce i leczeniu biegunek. Dokładny mechanizm pozostaje przedmiotem badań naukowych. Uważa się, że przede wszystkim jest to redukowanie stanu zapalnego i uszkodzenia jelit oraz uniemożliwienie/zwalczanie kolonizacji przewodu pokarmowego przez patogeny. W biegunce ostrej mogą to być wirusy, bakterie (Sallmonella, E. coli) i ich produkty przemiany metabolicznej oraz w mniejszym stopniu pierwotniaki. W przypadku biegunki poantybiotykowej problem stanowi namnażanie bakterii opornych na stosowany lek, które zaburzają równowagę mikroflory jelitowej. Jedną z poważniejszych chorób, która może być następstwem antybiotykoterapii, jest rzekomobłoniaste zapalenie jelit wywołane przez toksynę produkowaną przez bakterię Clostridium difficile [1-7].
Probiotyki
Istnieją różne szczepy probiotyczne, ale tylko dla niektórych z nich została potwierdzona korzyść w profilaktyce i leczeniu biegunek. Zgodnie z aktualną wiedzą są to:
- Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) – jeden z najskuteczniejszych probiotyków w leczeniu biegunek u dorosłych i dzieci,
- Saccharomyces boulardii CNCM I-745: – szczep drożdży, wspomagający zwalczanie biegunki poantybiotykowej i zakaźnej u dzieci i dorosłych,
- Lactobacillus acidophilus,
- Lactobacillus casei – niektóre z badań sugerują aktywność w leczeniu biegunki poantybiotykowej oraz zakaźnej.
Dostępne dane wskazują również na potencjalny korzystny wpływ Lactobacillus reuteri, Biffidobacterium spp, Streptococcus thermophilus (co najmniej jedno badanie kliniczne z randomizacją).
Należy podkreślić, że stosowanie probiotyków skraca czas trwania biegunki średnio o 1 dzień, a efekt jest zależny od szczepu i dawki [4, 5, 7].
Dostępne preparaty na rynku aptecznym
- Dicoflor, Laktifort, Lacidofil (L. rhamnosus)
- Enterol (Saccharomyces boulardii CNCM I-745)
- Sanprobi Super Formuła (m.in.: Bifidobacterium lactis W51,W52, Lactobacillus casei W20, Lactobacillus acidophilus W22)
- Vivomix (m.in.: Streptococcus thermophilus, Bifidobacterium spp, Lactobacillus acidophilus)
- Multilac (m.in. Lactobacillus rhamnosus, Bifidobacterium spp, Lactobacillus casei, Streptococcus thermophilus)
- Acidolac (Lactobacillus acidophilus La-14, Bifidobacterium lactis BI-04)
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50644,biegunka
- https://www.cochrane.org/pl/CD003048/INFECTN_czy-probiotyki-pomagaja-w-leczeniu-ostrej-biegunki-zakaznej
- https://www.uptodate.com/contents/approach-to-the-adult-with-acute-diarrhea-in-resource-rich-settings#H224267459
- https://www.healthline.com/nutrition/probiotics-for-diarrhea#best-probiotics
- Czerwionka-Szaflarska M. et al. Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie profilaktyki biegunki związanej ze stosowaniem antybiotyków u dzieci. Pediatria Polska, 2010, 85(1): 604-608.
- Yunxia L. et al. Gut Microbiota and Diarrhea: An Updated Review, Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, 2021, 11:301
- Guandalini S. et al. Probiotics for Prevention and Treatment of Diarrhea, Journal of Clinical Gastroenterology: November/December 2011, 45:149-153
