Rozwolnienie u seniorów to dość poważny problem. Osoby starsze z racji wieku są bardziej narażone na odwodnienie. Z kolei nadmierna utrata elektrolitów może doprowadzić do wielu niebezpiecznych następstw. W jaki sposób można zatrzymać biegunkę u osoby starszej? Czy stosowanie leków zapobiegających rozwolnieniu jest bezpieczne dla seniora?
Biegunka u osoby starszej – jakie są jej przyczyny?
Zaburzenia prawidłowego funkcjonowania jelit i związane z nimi biegunki są niezwykle częstą przypadłością u seniorów. Ilość czynników przyczyniających się do oddawania nadmiernie upłynnionego stolca jest znacznie większa niż u osób młodszych. Przykładowe przyczyny występowania biegunek u osób starszych to:
- dysbioza jelitowa
- zaburzenia wątroby
- długotrwała antybiotykoterapia
- przewlekłe leczenie onkologiczne
- nietolerancje pokarmowe np. laktozy
- choroby nowotworowe układu pokarmowego
- nawracające infekcje z powodu osłabionej odporności
- nieprawidłowa dieta m.in. spożycie ostrych przypraw, zbyt duża ilość tłuszczów
- regularne stosowanie leków przeczyszczających m.in. z powodu nawracających zaparć
Wyzwania w leczeniu biegunki osób starszych
Największym wyzwaniem w przeciwdziałaniu biegunkom u seniorów jest polifarmakoterapia. Wielochorobowość u osób starszych i występowanie takich schorzeń jak cukrzyca, zaburzenia pracy nerek, wrzody czy kamica woreczka żółciowego wymaga stosowania dużej liczby rozmaitych środków farmakologicznych. Dlatego też w wielu przypadkach leki na biegunkę nie są możliwe do użycia – ryzyko interakcyjności lekowej zwiększa szansę występowania niebezpiecznych skutków ubocznych, które mogą stanowić realne zagrożenie dla życia seniora.
Osobną kwestią jest fakt, że w przeważającej liczbie przypadków kondycja układu pokarmowego osób starszych pozostawia wiele do życzenia. Kiepski stan mikrobiomu, wzmożona tendencja do zaparć czy zaburzenia czynności trawiennych (np. dyspepsja) są sporym utrudnieniem dla opanowania nieprawidłowości związanych z patologicznie upłynnionym stolcem.
W jaki sposób zatrzymać biegunkę u osoby starszej?
Kluczową rolę odgrywa zmiana dotychczasowych nawyków żywieniowych. Dieta seniora, który boryka się z problemem przewlekłej biegunki, powinna być lekkostrawna i odżywcza. W trakcie dnia chory powinien spożywać co najmniej cztery niewielkie posiłki, którym powinny towarzyszyć niegazowane płyny – głównie woda lub gorzka i zarazem niezbyt mocna herbata. Co do samych produktów spożywczych, to przede wszystkim powinny być to artykuły pozwalające na zgęstnienie masy kałowej. Dietetycy przeważnie rekomendują:
- biały ryż
- płatki owsiane
- kaszę jęczmienną
- jasne pieczywo lub suchary
- niektóre owoce np. banany, gruszki
- gotowane warzywa np. dynię, marchew, pietruszkę czy ziemniaki
Posiłki powinny charakteryzować się niewielką objętością i nie mogą zawierać przypraw, które będą stymulowały pracę jelit. Istotna jest również forma ich przygotowania. Zdecydowanie lepszym sposobem będzie gotowanie (zwłaszcza na parze) i pieczenie – należy wystrzegać się ciężkostrawnego smażenia na głębokim tłuszczu. Specjaliści rekomendują też ograniczenie ilości błonnika, który jak wiadomo może nasilić konieczność wypróżniania.
Równie pomocne mogą okazać się ziołowe napary. W fitoterapii biegunki wykorzystuje się zioła o dużej zawartości garbników, które pomagają w opanowaniu rozwolnienia. Wśród takowych ziół wymienia się m.in. liście malin i jeżyn, korę dębu, kłącze pięciornika, rumianek, ziele bukwicy czy kłącze rdestu wężownika. Stosowanie ziół należy jednak bezwzględnie skonsultować z lekarzem, który oceni bezpieczeństwo ich użycia. Oprócz tego nie można zapominać o podawania probiotyków, które pomogą odbudować równowagę w zakresie flory bakteryjnej jelit.
Bibliografia:
- Jabczyk M. „Mikrobiota przewodu pokarmowego osób starszych – wpływ na zdrowie i samopoczucie.” Geriatria 2020, 14: 47-54.
- Crooks B., et al. „How to manage chronic diarrhoea in the elderly?.” Frontline Gastroenterology 2019, 10(4): 427-433.
- Biesiada G., et al. „Zachorowanie na biegunkę infekcyjną w starszym wieku.” Gerontologia Polska 2012, 20(1): 8-11.
- Drab E., Winiarczyk R. „Zaparcia – strategia podejścia terapeutycznego.” Medycyna Ogólna 2008, 14(2): 201-210.
- https://www.izielnik.pl/blog/jakie-ziola-na-biegunke-pomoga-natychmiast
